راي نهايي

تعريف و موارد عملي راي نهايي :

در ابتدا بپردازيم به اين نكته كه راي نهايي چيست؟

راي نهايي رايي است كه قابل طرق واخواهي و تجديدنظر و فرجام نيست . وقتي پرونده در مراجع قضايي مورد رسيدگي قرار ميگيرد، تصميمات مختلفي از سوي اين مراجع گرفته خواهد شد چه در جريان رسيدگي و چه پس از رسيدگي كه اين تصميمات را راي ناميده شايان ذكر است راي دو نوع است.

 چه زماني راي حكم است ، تفاوت راي و حكم

در مواردي راي حكم است و حكم زماني است كه در متن راي در مورد خود اختلاف حقوقي يا اتهامي كه مطرح شده تصميم گرفته مي شود يعني ميتوان بيان داشت كه با بررسي موضوع نهايتاً بيان مي شود كه حق با كداميك از طرفين است و در اين راي در مورد محكوميت و عدم محكوميت تصميم گرفته مي شود.

حال مواردي ممكن است وجود داشته باشد كه اين راي در مورد محكوميت يا عدم محكوميت طرفين نيست و موضوع مطرح شده  را به اين شكل بررسي نمي كند كه بخواهد تعيين كند حق با كداميك از طرفين است، در اينجا راي قرار است و حكم محكوميت يا عدم محكوميت نيست و قرار براساس دلايل مختلفي در مورد مسايل پيرامون دعوي مطرح شده صادر مي شود.

در صورت نياز به وكيل حقوقي با ما در تماس باشيد.

حال اين حكم نهايي كه طبق قانون قابليت فرجام خواستن ندارد ممكن است در همان دادگاه بدوي كه ابتدا به موضوع رسيدگي مي كند قطعي و نهايي شده باشد در موارد ديگري ممكن است در دادگاه تجديد نظر قطعي و نهايي شده باشد.

قابل توجه است كه اگر حكمي در اصل قابل اعتراض فرجام باشد اما در مهلت مقرر (۲۰ روز) اعتراض نشود نيز، حكم نهايي است.

حال موارد عملي و كاربردي راي نهايي را در ذيل بيان داشته:

منطبق بر ماده ۳۲۴ قانون آيين دادرسي مدني: خوانده پيروز در دعوا بايد ظرف يك ماه از تاريخ ابلاغ راي نهايي براي مطالبه خسارت ناشي از دستور موقت طرح دعوا كند ، در غير اين صورت به دستور دادگاه ، تامين كه خواهان سپرده آزاد ميشود.

ماده ۴۲۹ قانون آيين دادرسي مدني بيان ميدارد اگر جهت اعاده دادرسي جعلي بودن اسناد يا حيله تقلب طرف مقابل باشد ، در اين صورت ابتداي مهلت اعاده دادرسي ، تاريخ ابلاغ حكم نهايي مربوط به اثبات حيله و تقلب يا جعل است.

در قانون آيين دادرسي مدني مواد ۴۷۸ و ۴۸۰ بيان داشته اگر ضمن رسيدگي مسايلي كشف شود كه از صلاحيت داوري خارج باشد اما در داوري موثر باشد ، مانند اختلاف در نكاح يا جرايم ، رسيدگي داوران تا صدور حكم نهايي از دادگاه صالح و ابلاغ آن متوقف مي شود.

منطبق بر ماده ۳۲ قانون حمايت از خانواده در مورد حكم طلاق البته طلاق به در خواست زوجه اجراي صيغه طلاق و ثبت آن منوط به نهايي شدن آن است.

توقيف مال غيرمنقول

ماده ۱۰۱ قانون اجراي احكام مدني اشاره داشته كه توقيف مال غيرمنقول كه سابقه ثبتي ندارد به عنوان مال محكوم عليه وقتي مجاز است كه محكوم عليه در آن تصرف مالكانه داشته باشد يا محكوم عليه به موجب حكم نهايي مالك شناخته شده باشد و اگر حكم مزبور هنوز نهايي نشده باشد ، توقيف مال مزبور در ازاي بدهي محكوم عليه جايز است ولي ادامه عمليات اجرايي موكول به صدور حكم نهايي است.

ماده ۳۹ قانون اجراي احكام مدني بيان داشته : اگر حكمي كه اجرا شده به واسطه طرق شكايت از راي نقض شود ، در صورتي كه اين نقض نهايي شود يعني آن حكم به موجب حكم نهايي بلااثر شود ، عمليات اجرايي به دستور دادگاه اجرا كننده حكم به حالت قبل از اجرا برمي گردد.

منطبق بر ماده ۲۲ قانون ثبت در مورد ارث وقتي ملك در دفتر املاك به اسم وراث ثبت مي شود كه وراث و انحصار آنها محرز و در سهم الارث بين آنها توافق شده باشد و يا در صورت اختلاف حكم نهايي در آن خصوص صادر شده باشد.

نويسنده : كارشناس حقوقي ، زهرا رنجبر

برگرفته از تيم وكلاي موسسه حقوقي حامي دادگستر ساعد لطفا در صورت سوال در مورد اين مطلب و يا نياز به مشاوره حقوقي با ما در تماس باشيد.